Do XX wieku zachowały się tylko niewielkie grupki ludności kaszubskiej w kilkunastu wsiach nad jeziorami Gardno i Łebsko. Powoli zanikała też mowa słowińska. Obecnie o Słowińcach możemy mówić tylko w czasie przeszłym.
Zachowało się jednak trochę dawnego sprzętu oraz zabudowa, która jest dowodem ich zamieszkiwania terenów pomorza. W 1963 roku otwarto w Klukach muzeum – zagrodę słowińską. W latach 80 i 90 skansen powiększono o inne zachowane w pobliżu zabytkowe zagrody.
Najstarszym obiektem w muzeum jest chałupa Charlotty Kluck, pochodzi ona z XVIII wieku. W budynku tym przygotowano wystawę „Wokół kuchennego pieca” która pokazuje nam wszystko to, co związane było z przygotowaniem pożywienia, czy tez robieniem zapasów.
Nieopodal wsi Smołdzino wznosi się na prawie 115 m n.p.m porośnięte lasem wzgórze Rowokół. Jest to morena czołowa pozostałość działań lodowca. Na szczycie wzgórza udostępniona jest wieża widokowa z pięknym widokiem na jezioro Gardno, Łebsko, ruchome wydmy w Słowińskim Parku Narodowym czy Morze Bałtyckie, wsie Smołdzino, Gardna Wielka, Rowy.
Wzgórze Rowokół to część SPN nazwany Leśno-krajobrazowy rezerwat przyrody Rowokół, o powierzchni 562,81 ha. Udostępniona jest także ścieżka przyrodnicza Rowokół – z tablicami edukacyjnymi dzięki której poznamy przyrodnicze atrakcje – bieg rzeki Łupawy, starorzecza Łupawy, leśne ostępy stokach Rowokołu i samą górę. Start ścieżki nieopodal budynku dyrekcji Słowińskiego Parku Narodowego w Smołdzinie.
Przez dawnych mieszkańców tych ziem zwanych Słowińcami uznawany był za świętą górę, najpierw w mitologii pogańskiej, później w średniowieczu jako miejsce kultu maryjnego. Z górą związane są także liczne mity i legendy. O zatopionych dzwonach ze zniszczonej kaplicy na szczycie, o gorejących pieniądzach i skarbach legendarnych piratów Braci Witalijskich, którzy podobno mieli swoją siedzibę na Rowokole.
Jeżeli chcesz się chociaż przez chwilę poczuć jak na pustyni, to wyprawa przez piaski Wydmy Czołpińskiej są idealne. Wydma Czołpińska to jeden z dwóch (Wydma Łącka koło Łeby) udostępnionych terenów wydmowych w SPN. Szlakiem na wydmy przechodzimy przez różnorodne ekosystemy Słowińskiego Parku Narodowego.
Warto udać się trasą będącą pętlą po najważniejszych atrakcjach tej części Parku.Trasa liczy około 7 km i na jej przejście powinno wystarczyć około 2 godzin.
Zaczynamy na parkingu Czołpino Leśny, wchodzimy w nadmorski las, w pierwszej części wilgotny i bogaty w roślinność, im bliżej wydm staje się bardziej suchy i oszczędny w runo. Po przejściu lasu zobaczymy widok na pierwszą piaskową wydmę, dopiero po wdrapaniu się na nią zobaczymy wielki obszar piaskowej pustyni. Idąc szlakiem wytyczonym wśród piasków, kilkukrotnie będziemy mieli okazję wdrapywać się piaskowe góry, z oczekiwaniem że z następnej zobaczymy błękit morza.
Po przejściu piaskowej pustyni i docieramy do plaży, to jedna z ładniejszych plaż nad Bałtykiem – szeroka, piaszczysta z łagodnym zejściem w morze. Warto tu latem odpocząć chwilkę zażywając kąpieli morskich czy słonecznych. W prawo brzegiem morza doszlibyśmy do Łeby, ale udając się w lewo w kierunku Rowów, po około 2 km dotrzemy do małego drogowskazu kierującego Latarnia Morska Czołpino.
Będziemy teraz wdrapywać się na jedną z najwyższych wydm na której szczycie wybudowana została latarnia. Po zwiedzeniu latarni schodzimy z zalesionej wydmy – warto przyjrzeć się „tańczącym” sosnom, które mimo ponad stuletniego wieku z powodu niełatwego klimaty południowego stoku wydmy nie miały szans na bujny rozwój. Po drodze warto zobaczyć Dom Latarnika, a później to już dochodzimy do parkingu.
Latarnia Czołpino jest najbardziej oddaloną od skupisk ludzkich tego rodzaju budowlą. Wybudowano ją w XIX w. na najwyższej okolicznej wydmie (56 m n.p.m) w odległości około tysiąca metrów od brzegu. Położona jest pomiędzy miejscowościami Łeba i Rowy, na terenie Słowińskiego Parku Narodowego. Wieża latarni ma wysokość 25 metrów, zbudowana z czerwonej cegły. U podnóża latarni są zabudowania Domu Latarnika. Aby dojść do latarni trzeba przebyć pieszo 1,5km odcinek szlaku wytyczonego wśród dziko rosnącego lasu. Warto jednak zwiedzanie latarni zaplanować z podróżą przez Wydmy Czołpińskie. Znalazłszy się na tarasie latarni morskiej, można podziwiać piękne widoki rozciągające się na ruchome wydmyoddzielające jezioro Łebsko od morza.
Rowy to mała, spokojna, rybacka miejscowość nadmorska, latem zmieniająca się w letnisko, położone między Ustką a Łebą, w otulinie Słowińskiego Parku Narodowego.
Sąsiedztwo Słowińskiego Parku Narodowego i Jeziora Gardno oraz liczne szlaki turystyczne piesze, rowerowe stwarzają idealne warunki do aktywnego wypoczynku. Rowy mają malownicze, szerokie plaże, zachęcające do letnich kąpieli morskich oraz słonecznych. Okoliczne nadmorskie lasy sosnowo świerkowe i ścieżki spacerowe zachęcają do wędrówek pieszych i wycieczek rowerowych. W Rowach, w sezonie letnim, przygotowano dla turystów dobrą i niedrogą bazę noclegową i gastronomiczną.
Nawet w szczycie sezonu dość łatwo jest znaleźć miejsce do plażowania. Łupawa dzieli plażę na część wschodnią oraz zachodnią. Na wysokości Rowów plaże są raczej piaszczyste, kamieni jest mało. Zachodnia plaża jest węższa od wschodniej, na początku piaszczysta, jednak im dalej na zachód, tym bardziej kamienista. Zejście do wody lekko kamieniste.
Dalej we wschodniej części, na terenie Słowińskiego parku Narodowego, znajduje się plaża nudystów.
Na obu jego brzegach przygotowano 200-metrowe nabrzeże do cumowania dla kutrów rybackich. Wejście do portu w Rowach, z uwagi na występujące tu liczne spłycenia, uważa się za trudne. Port w Rowach znajduje się w odległości ok. 16km na pn.-zach. od portu w Ustce.
Ustka to miejscowość nadbałtycka, położona przy ujściu rzeki Słupi, na polskim wybrzeżu środkowym – jest bardzo chętnie odwiedzana przez turystów ze względu na piękne plaże, malowniczy port, latarnię morską, zachowany na usteckiej starówce klimat dawnej portowej osady oraz liczne atrakcje i charakter barwnego, wesołego, gwarnego kurortu.
Ustka położona u ujścia rzeki Słupi jest jednym z najatrakcyjniejszych miejsc na wypoczynek nad morzem. Malownicze miasteczko portowe z czystą, piaszczystą plażą oraz wspaniały, uzdrowiskowy mikroklimat powodują, że Ustka jest bardzo często wybierana przez nas na cel nie tylko letniego wypoczynku.
Sąsiedztwo Słowińskiego Parku Narodowego, mnogość szlaków turystycznych i rowerowych, nadmorska promenada, port, uzdrowisko – to atuty Ustki. Będąc w Ustce, warto zwiedzić tamtejszą starówkę, znajdującą się między ulicami Marynarki Polskiej i Kosynierów. Królują tam zabytkowe chałupy szachulcowe wybudowane w układzie charakterystycznym dla średniowiecznych, rybackich osad. Na turystów czeka w Ustce bogata i różnorodna baza noclegowa: liczne pensjonaty, domy gościnne, ośrodki wypoczynkowe i hotele oferują wygodne noclegi w Ustce w różnej cenie i różnym standardzie.
Jezioro Gardno – (powierzchnia 2469ha, głębokość max. 2,6m) jedno z największych przybrzeżnych jezior polskiego wybrzeża, położone blisko Rowów, na terenie Słowińskiego Parku Narodowego. Jak większość jezior przymorskich, od Bałtyku oddzielone jest piaszczystą mierzeją. Z morzem łączy je rzeczka Łupawa.
W wodach jeziora, a także Łupawy żyje wiele gatunków ryb, m.in. płocie i okonki, a nawet węgorze. Dzięki temu rozwija się tu wędkarstwo, a z uwagi na płytkość jeziora oraz wiatry – także windsurfing i kitesurfing.
Na jeziorze leży Wyspa Kamienna, na której założono rezerwat, jako że jest ona siedliskiem rzadkich gatunków ptaków.
ZOO Charlotta z Krainą Bajek i Fokarium – to moc niezapomnianych wrażeń dla małych i dużych! Park linowy, na którego trasach nie zabraknie emocjonujących przeszkód. Jazda konna dostosowana do umiejętności jeźdźca. Wypożyczalnia sprzętu wodnego i łowiska – piękne Jezioro Zamełowskie obfituje w różne gatunki ryb.
owskalnik@gmail.com